Công ty mẹ – Công ty con

Công ty mẹ – công ty con và việc áp dụng hình thức tự thực hiện

Proc Consulting & Training

Một trong các hình thức lựa chọn nhà thầu quy định tại Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 (Luật Đấu thầu 2013) là tự thực hiện. Vậy, đối với các doanh nghiệp hoạt động theo mô hình công ty mẹ – công ty con thì công ty mẹ có thể áp dụng hình thức tự thực hiện đối với một số gói thầu sau đó giao cho công ty con triển khai thực hiện hay không?

 

Hỏi: 

Trước đây, một doanh nghiệp nhà nước là Tổng công ty X có giao cho các đơn vị là chi nhánh thực hiện một số gói thầu phù hợp với năng lực của chi nhánh theo hình thức tự thực hiện. Tuy nhiên, hiện nay do thực hiện đề án tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, Tổng công ty X đã chuyển đổi một số chi nhánh hạch toán phụ thuộc sang công ty TNHH một thành viên hạch toán độc lập do Tổng công ty sở hữu 100% vốn điều lệ. Như vậy, sau khi chuyển đổi thì Tổng công ty X có thể tiếp tục giao cho các chi nhánh (nay đã chuyển đổi thành công ty TNHH một thành viên hạch toán độc lập) thực hiện gói thầu theo hình thức tự thực hiện được hay không?

 

Trả lời: 

Luật Đấu thầu 2013 (Điều 25) quy định hình thức tự thực hiện được áp dụng đối với gói thầu thuộc dự án, dự toán mua sắm trong trường hợp tổ chức trực tiếp quản lý, sử dụng gói thầu có năng lực kỹ thuật, tài chính và kinh nghiệm đáp ứng yêu cầu của gói thầu. Điều kiện áp dụng hình thức tự thực hiện được cụ thể hóa tại Điều 61 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP (có hiệu lực thi hành từ ngày 15/8/2014). Theo đó, việc áp dụng hình thức tự thực hiện phải được phê duyệt trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu trên cơ sở tuân thủ quy định tại Điều 25 của Luật Đấu thầu 2013 và đáp ứng đủ các điều kiện sau đây: (i) Có chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực hoạt động và ngành nghề kinh doanh phù hợp với yêu cầu của gói thầu; (ii) Phải chứng minh và thể hiện trong phương án tự thực hiện về khả năng huy động nhân sự, máy móc, thiết bị đáp ứng yêu cầu về tiến độ thực hiện gói thầu; (iii) Đơn vị được giao thực hiện gói thầu không được chuyển nhượng khối lượng công việc với tổng số tiền từ 10% giá gói thầu trở lên hoặc dưới 10% giá gói thầu nhưng trên 50 tỷ đồng.

 

Đối với tình huống trên, trường hợp Tổng công ty X là chủ đầu tư dự án, có đủ năng lực, tài chính, kinh nghiệm và đáp ứng các điều kiện nêu tại Điều 61 Nghị định 63/2014/NĐ-CP thì có thể tự thực hiện các gói thầu thuộc dự án do mình trực tiếp quản lý và sử dụng; trong đó, việc huy động các chi nhánh hạch toán phụ thuộc tham gia vào quá trình tự thực hiện của Tổng công ty X là phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu. Trong trường hợp này, cần phải hiểu là việc huy động chi nhánh tham gia thì bản chất vẫn là Tổng công ty này thực hiện vì chi nhánh là đơn vị phụ thuộc pháp nhân (Bộ luật Dân sự, Điều 92), chi nhánh là đơn vị phụ thuộc doanh nghiệp (Luật Doanh nghiệp, Điều 37).

 

Tuy nhiên, khi các chi nhánh này đã được chuyển đổi thành các công ty TNHH một thành viên hạch toán độc lập thì việc Tổng công ty X giao cho các công ty con thực hiện gói thầu theo hình thức tự thực hiện không còn phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu. Trong trường hợp này, căn cứ tính chất, quy mô của gói thầu, Tổng công ty X phải áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu khác quy định tại Mục 1 Chương II Luật Đấu thầu 2013.

 

Ngoài ra, trong tình huống này còn phải lưu ý là khi công ty con tham gia đấu thầu gói thầu do công ty mẹ làm chủ đầu tư thì phải đáp ứng quy định về bảo đảm cạnh tranh nêu tại Điều 6 Luật Đấu thầu 2013 và cụ thể hóa tại Điều 2 Nghị định số 63/2009/NĐ-CP.

 

Tự thực hiện vốn là hình thức lựa chọn nhà thầu được khá nhiều các doanh nghiệp (nhất là doanh nghiệp hoạt động theo mô hình mẹ – con) quan tâm vì tưởng chừng như dễ áp dụng và thoải mái giao cho đơn vị nào đó thực hiện. Tuy nhiên, để đáp ứng đủ yêu cầu nêu tại Luật Đấu thầu 2013, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP và thực hiện theo đúng quy trình, trong nhiều tình huống cũng không đơn giản chút nào. Tóm lại, một khi công ty mẹ và công ty con đã trở thành những pháp nhân độc lập thì không còn được áp dụng hình thức tự thực hiện nữa, mà phải sử dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu khác trong đấu thầu.

Hoàng Thị Bình